Żeń-szeń, ahwagandha, maca i różeniec górski to rośliny poprawiające wydolność organizmu, redukujące objawy stresu i wspomagające koncentrację. Najpopularniejsze adaptogeny w formie kapsułek, tabletek czy herbat znajdziesz w Aptece Centralnej.

31.03.2025

Adaptogeny - naturalne wsparcie w walce ze stresem

Życie w ciągłym stresie, nadmiar obowiązków i brak czasu na regenerację mogą odbić się negatywnie na zdrowiu i samopoczuciu. Poszukując naturalnych sposobów na wsparcie organizmu w walce z codziennymi wyzwaniami, warto sięgnąć po adaptogeny – rośliny i zioła, które zwiększają odporność na stres, poprawiają koncentrację i przywracają równowagę emocjonalną. Znajomość adaptogenów oraz sposobu ich działania pomoże świadomie wprowadzić je do diety oraz odkryć ich potencjał w naturalnym wspieraniu zdrowia.

Adaptogeny co to?

Adaptogeny to naturalne substancje pochodzenia roślinnego wykorzystywane od wieków w medycynie ajurwedyjskiej i chińskiej. Ich działanie polega na wzmacnianiu odporności na czynniki stresogenne, zarówno fizyczne, jak i psychiczne, ponadto pomagają zwiększyć energię, poprawić koncentrację oraz wspierać układ odpornościowy. 

Najpopularniejsze adaptogeny i ich właściwości

Wśród najczęściej stosowanych w profilaktyce zdrowotnej adaptogenów wymienia się żeń-szeń, ashwagandhę, różeniec górski oraz korzeń maca. Żeń-szeń znany jest z właściwości energetyzujących i poprawiających wydolność fizyczną, co czyni go ulubieńcem osób prowadzących intensywny tryb życia. Ashwagandha, nazywana „indyjskim żeń-szeniem”, działa uspokajająco, redukuje stres i wspomaga zdrowy sen. Różeniec górski wspiera koncentrację, pamięć i odporność na stres psychiczny, co sprawia, że jest często stosowany przez osoby narażone na duże obciążenie umysłowe. Korzeń maca natomiast dodaje energii, wspiera równowagę hormonalną i wytrzymałość fizyczną. 

Żeń-szeń

Za adaptogenne działanie żeń-szenia odpowiadają ginsenozydy – składniki aktywne zawarte w w jego korzeniu. Ginsenozydy poprawiają odporność organizmu na stres, wspierają układ odpornościowy oraz zwiększają poziom energii, wytrzymałość i koncentrację. Żeń-szeń to również źródło polisacharydków, witamin i minerałów, aminokwasów i antyoksydantów. 

  • Polisacharydy wzmacniają naturalną odporność organizmu oraz łagodzą stany zapalne.
  • Witaminy z grupy B (B1, B2, B6), witamina C oraz minerały, takie jak potas, cynk, magnez i żelazo wspierają prawidłowe funkcjonowanie organizmu.
    Obecność aminokwasów pomaga w regeneracji organizmu.
  • Antyoksydanty chronią komórki organizmu przed szkodliwym działaniem wolnych rodników, opóźniając procesy starzenia i wspierając zdrowie układu sercowo-naczyniowego.

Ashwagandha (witania ospała)

Dzięki różnorodności składników aktywnych zawartych w ashwagandzie wspiera ona organizm w radzeniu sobie ze stresem, poprawia funkcje poznawcze, wzmacnia odporność i pomaga w przywróceniu równowagi hormonalnej. 

  • Zawarte w witanii ospałej witanolidy to związki chemiczne o działaniu adaptogennym, przeciwzapalnym, antyoksydacyjnym i przeciwnowotworowym. Witanolidy odpowiadają za wiele korzystnych efektów ashwagandhy, w tym redukcję stresu i poprawę odporności.
  • Alkaloidy działają uspokajająco i wspierają funkcje układu nerwowego, pomagając w łagodzeniu napięcia i poprawie jakości snu.
  • Fitosterole wspierają zdrowie układu sercowo-naczyniowego, pomagając w regulacji poziomu cholesterolu i działając przeciwzapalnie.
  • Saponiny wspierają ogólną odporność organizmu.
  • Korzeń ashwagandhy zawiera również naturalne żelazo, co może wspierać produkcję czerwonych krwinek i poprawiać poziom energii.
  • Polisacharydy zawarte w korzeniu ashwagandhy wspomagają działanie układu odpornościowego oraz mają właściwości przeciwzapalne i regeneracyjne.

Różeniec górski

Rhodiola rosea, czyli różeniec górski to roślina adaptogenna ceniona za swoje prozdrowotne właściwości. Jego korzeń zawiera wiele składników aktywnych, które wspierają organizm w radzeniu sobie ze stresem i poprawiają wydolność zarówno fizyczną, jak i psychiczną. 

  • Rozawiny to unikalne związki odpowiedzialne za działanie adaptogenne różeńca. Wspierają funkcje poznawcze, redukują zmęczenie i poprawiają zdolność organizmu do przystosowania się do stresu.
  • Salidrozydy działają przeciwutleniająco, przeciwzapalnie i wspierają odporność organizmu na stres oksydacyjny.
  • Flawonoidy to naturalne antyoksydanty, które chronią komórki przed szkodliwym działaniem wolnych rodników, wspierając zdrowie układu sercowo-naczyniowego.
  • Kwas galusowy i kwas cynamonowy mają właściwości przeciwzapalne i przeciwbakteryjne oraz wzmacniają ogólną odporność organizmu.
  • Garbniki wspierają zdrowie układu pokarmowego i działają łagodząco na podrażnienia błon śluzowych.

Maca

Korzeń maca (Lepidium meyenii), znany jako „peruwiański żeń-szeń,” to adaptogen stanowiący bogate źródło składników odżywczych i bioaktywnych, które wspierają organizm w wielu aspektach. 

  • Zawarte w macy witaminy z grupy B (B1, B2, B3), witaminy C i E oraz minerały takie jak żelazo, wapń, miedź, cynk, magnez, fosfor i potas wspierają zdrowie kości, układ odpornościowy i metabolizm.
  • Aminokwasy wspierają regenerację mięśni i ogólną wydolność organizmu.
  • Alkaloidy to związki aktywne, które wpływają na równowagę hormonalną i poprawę energii oraz libido.
  • Polisacharydy wspomagają układ odpornościowy.
  • Zdrowe tłuszcze, takie jak kwas linolowy, kwas palmitynowy i kwas oleinowy zawarte w korzeniu maca wspierają zdrowie układu nerwowego i sercowo-naczyniowego.
  • Fitosterole wspierają zdrowie układu hormonalnego i mogą przyczyniać się do obniżania poziomu cholesterolu.
  • Maca zawiera również glukozynolany i inne związki przeciwutleniające, które pomagają w ochronie organizmu przed stresem oksydacyjnym i wspierają detoksykację.

Adaptogeny — potencjalne skutki uboczne i przeciwwskazania

Chociaż adaptogeny są naturalnymi, cieszącymi się dobrą sławą substancjami, ich stosowanie u niektórych osób może wywołać łagodne skutki uboczne, takie jak bóle głowy, problemy żołądkowe, nadmierna senność lub pobudzenie, w zależności od rodzaju stosowanego adaptogenu. Ważne jest również, aby pamiętać o przeciwwskazaniach – adaptogenów nie zaleca się kobietom w ciąży, karmiącym piersią oraz osobom z chorobami autoimmunologicznymi bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem. Ponadto substancje te mogą wchodzić w interakcje z niektórymi lekami, takimi jak środki nasenne, antydepresanty czy leki na nadciśnienie. Przed rozpoczęciem suplementacji warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, aby upewnić się, że wybrany adaptogen będzie bezpieczny i odpowiedni dla zdrowia.

Bibliografia:

  1. Brown D., Wielka encyklopedia ziół, Muza SA ,Warszawa 1999.
  2. Isokauppila T., Broida D.R., Uzdrawiająca moc adaptogenów, Wydawnictwo Vital, Białystok 2023.
  3. Lamer-Zarawska E., Kowal-Gierczak B., Fitoterapia i leki roślinne, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
  4. Winston D., Maimes S., Adaptogeny od A do Z, Vital, 2019.

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ

Wzdęcia brzucha – objaw przejedzenia, nietolerancji pokarmowej, a może groźnego dla zdrowia schorzenia? Jakie są domowe sposoby i dostępne bez recepty leki na wzdęcia?
Ewa Rutkowska-Król

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Wzdęcia brzucha – objaw przejedzenia, nietolerancji pokarmowej, a może groźnego dla zdrowia schorzenia? Jakie są domowe sposoby i dostępne bez recepty leki na wzdęcia?

Wzdęcia brzucha to powszechny problem, który choć zazwyczaj nie stanowi poważnego zagrożenia dla zdrowia, może znacząco wpływać na komfort życia. Wzdęcia wynikają z nadmiaru gazów w jelitach, co najczęściej wiąże się z uczuciem rozdęcia, pełności i bólem brzucha. Aby móc skutecznie radzić sobie nadmiarem gazów warto poznać przyczyny, metody leczenia oraz domowe sposoby na wzdęcia. Wzdęty brzuch przyczyny Wzdęty brzuch to nieprzyjemny objaw będący wynikiem między innymi nadmiernej ilości gazów w jelitach, nietolerancji pokarmowych, problemów z trawieniem, zatrucia czy infekcji oraz zaparć. Wzdęcia mogą towarzyszyć także chorobom układu pokarmowego, a w przypadku kobiet – problemów ginekologicznych. Wzdęty brzuch po jedzeniu Nieprawidłowa, ciężkostrawna dieta bogata w gazotwórcze bądź tłuste produkty oraz spożywanie posiłków w pośpiechu to czynniki, które mogą prowadzić do wzdęć po jedzeniu Połykanie powietrza podczas jedzenia, picia, żucia gumy lub rozmawiania może prowadzić do wzdęć. Niektóre produkty spożywcze mogą powodować nadprodukcję gazów w przewodzie pokarmowym. Do produktów gazotwórczych należą między innymi fasola, kapusta, brukselka, cebula, brokuły, gazowane napoje i produkty mleczne. Wzdęcia po jedzeniu mogą wywoływać także nietolerancje pokarmowe — nietolerancja laktozy może powodować wzdęcia po spożyciu produktów mlecznych, a nietolerancję fruktozy może powodować trudności w trawieniu niektórych owoców, warzyw i słodzików. Spożywanie dużych ilości jedzenia podczas jednego posiłku może wpływać na czas trawienia i prowadzić do wzdęć. Nadmiar tłuszczów może opóźniać opróżnianie się żołądka, co może powodować wzdęcia. Brzuch jak balon — choroby "Brzuch jak balon" to określenie używane dla opisania wzdęcia lub dyskomfortu w okolicach brzucha. Uczucie to może być związane z różnymi schorzeniami, takimi jak IBS, choroba  Leśniowskiego-Crohna, zaparcia, zapalenie jelita czy infekcje. Zespół jelita drażliwego (IBS) to schorzenie przewodu pokarmowego, które może powodować wzdęcia, ból brzucha, zmiany w rytmie wypróżnień i inne problemy trawienne. Choroba Leśniowskiego-Crohna to przewlekła choroba zapalna jelit, która może objawiać się między innymi wzdęciami, bólami brzucha i biegunką. Osoby cierpiące na celiakię mogą doświadczać wzdęć po spożyciu pokarmów zawierających gluten. Zaparcia i nagromadzenie kału w jelitach może prowadzić do uczucia wzdęcia. Zapalenie jelita grubego, zwłaszcza w postaci wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, może objawiać się bólami brzucha, wzdęciami i biegunką. Bakteryjne lub wirusowe infekcje jelitowe mogą powodować wzdęcia, biegunki i inne objawy ze strony układu pokarmowego. Wzdęty brzuch przyczyny ginekologiczne Spuchnięty brzuch u kobiet może mieć swoje źródło również w problemach ginekologicznych.  Zespół policystycznych jajników (PCOS) to powodujące wzdęcia brzucha schorzenie charakteryzujące się obecnością torbieli na jajnikach. Endometrioza to choroba ginekologiczna, w której przebiegu komórki podobne do błony śluzowej macicy rosną poza nią. Może to powodować wzdęcia i ból brzucha oraz problemy z układem trawiennym. Torbiele jajnika - duże torbiele mogą powodować niewielkie powiększenie brzucha i uczucie wzdęcia. Mięśniaki macicy to rosnące w macicy guzy, które w zależności od ich rozmiaru i położenia, mogą powodować uczucie pełnego brzucha. Niedrożność jajowodów może prowadzić do wzdęć i wywoływać uczucia rozpierania. Ciąża pozamaciczna rozwijająca się najczęściej w jajowodzie, może powodować wzdęcie i ból brzucha. Zakrzepica w okolicach miednicy może wpływać na krążenie krwi i powodować wzdęcia i zaparcia. Niektóre kobiety mogą doświadczać wzdęć na skutek zmian hormonalnych związanych z cyklem menstruacyjnym. Kobieta doświadczająca wzdęć brzucha w połączeniu z innymi objawami, takimi jak ból, nieregularne krwawienia, trudności w oddawaniu moczu czy zmiany w cyklu menstruacyjnym, powinna niezwłocznie skonsultować się z lekarzem ginekologiem. Diagnostyka ginekologiczna, w tym badania obrazowe, badania krwi i inne, może być konieczna w celu zidentyfikowania przyczyny problemu i ustalenia odpowiedniego leczenia.

czytaj
Adaptogeny - naturalne wsparcie w walce ze stresem
Ewa Rutkowska-Król

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Adaptogeny - naturalne wsparcie w walce ze stresem

Życie w ciągłym stresie, nadmiar obowiązków i brak czasu na regenerację mogą odbić się negatywnie na zdrowiu i samopoczuciu. Poszukując naturalnych sposobów na wsparcie organizmu w walce z codziennymi wyzwaniami, warto sięgnąć po adaptogeny – rośliny i zioła, które zwiększają odporność na stres, poprawiają koncentrację i przywracają równowagę emocjonalną. Znajomość adaptogenów oraz sposobu ich działania pomoże świadomie wprowadzić je do diety oraz odkryć ich potencjał w naturalnym wspieraniu zdrowia. Adaptogeny co to? Adaptogeny to naturalne substancje pochodzenia roślinnego wykorzystywane od wieków w medycynie ajurwedyjskiej i chińskiej. Ich działanie polega na wzmacnianiu odporności na czynniki stresogenne, zarówno fizyczne, jak i psychiczne, ponadto pomagają zwiększyć energię, poprawić koncentrację oraz wspierać układ odpornościowy. 

czytaj
Wypadanie włosów u mężczyzn – przyczyny łysiny, rodzaje łysienia i sposoby leczenia
Ewa Rutkowska-Król

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Wypadanie włosów u mężczyzn – przyczyny łysiny, rodzaje łysienia i sposoby leczenia

Choć wypadanie włosów i łysienie może być postrzegane jako naturalna konsekwencja starzenia się, dla wielu mężczyzn stanowi to istotny problem emocjonalny, prowadzący do utraty pewności siebie i zakłócenia postrzegania własnej atrakcyjności. Znajomość przyczyn problemu oraz umiejętność rozpoznania rodzaju łysienia może pomóc w doborze odpowiedniej kuracji, która zahamuje proces utraty włosów, wzmocni cebulki i będzie stymulować porost nowych kosmyków. Dlaczego wypadają włosy? Przyczyny łysienia u mężczyzn Do najczęściej wymienianych powodów utraty włosów u mężczyzn wymienia się geny, hormony, starzenie, stres, a także choroby dermatologiczne, nieprawidłowe nawyki pielęgnacyjne i niehigieniczny tryb życia.  Najczęstszą przyczyną łysienia u mężczyzn jest dziedziczność. Hormony, zwłaszcza dihydrotestosteron (DHT), odgrywają istotną rolę w łysieniu u mężczyzn. DHT może powodować, że włosy stają się cieńsze i słabsze, a w rezultacie prowadzić do wypadania włosów. Wraz z wiekiem u wielu mężczyzn obserwuje się naturalne przerzedzenie włosów. Proces ten może być przyspieszony przez inne czynniki, takie jak genetyka czy zmiany hormonalne. Silny stres może wpływać na funkcjonowanie organizmu, w tym również na zdrowie włosów. Stres może prowadzić do nadmiernego wypadania włosów u mężczyzn. Dieta uboga między innymi w żelazo, cynk czy witaminy z grupy B, może prowadzić do osłabienia włosów. Niektóre choroby skóry głowy, takie jak łupież, łuszczyca czy zapalenie mieszków włosowych, mogą powodować wypadanie włosów u mężczyzn. Palenie papierosów może wpływać na krążenie krwi w skórze głowy i prowadzić do osłabienia włosów oraz ich wypadania. Częste stosowanie preparatów do stylizacji włosów, takich jak żele czy lakiery, może przyczynić się do uszkodzenia kosmyków.

czytaj
Infekcje pochwy – rodzaje, diagnostyka i leczenie
Ewa Rutkowska-Król

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Infekcje pochwy – rodzaje, diagnostyka i leczenie

Infekcje intymne dotykają kobiet w różnym wieku. Mogą być spowodowane przez różne czynniki, w tym przez drożdżaki, bakterie, wirusy oraz inne mikroorganizmy. Każdy rodzaj infekcji charakteryzuje się unikalnymi objawami i wymaga specyficznego podejścia terapeutycznego. Znajomość przyczyn infekcji pochwy może uchronić przed ich nawrotami, a umiejętność szybkiego rozpoznawania objawów pozwoli niezwłocznie wdrożyć odpowiednie postępowanie i skuteczne leczenie. Rodzaje i objawy kobiecych infekcji intymnych Infekcje intymne u kobiet mogą być spowodowane różnymi czynnikami, w tym drożdżakami, bakteriami lub wirusami.  Grzybica pochwy Grzybica pochwy, znana również jako kandydoza lub drożdżyca pochwy, jest bardzo częstym schorzeniem spowodowanym nadmiernym wzrostem grzybów z rodzaju Candida, najczęściej Candida albicans. Objawy grzybicy pochwy obejmują białe, gęste, serowate upławy, świąd i pieczenie w okolicy pochwy, łechtaczki oraz warg sromowych, a także zaczerwienienie i bolesny obrzęk wokół narządów płciowych. Bakteryjne zapalenie pochwy – waginoza bakteryjna Bakteryjne zapalenie pochwy to stan zapalny spowodowany zaburzeniem naturalnej równowagi bakteryjnej w pochwie. W przypadku waginozy bakteryjnej dochodzi do wzrostu liczby szkodliwych bakterii względem korzystnych bakterii głównie Lactobacillus, co prowadzi do infekcji.  Objawy bakteryjnego zapalenia pochwy mogą obejmować obfite, rzadkie upławy o szarej, białawej lub zielonkawej barwie, często o charakterystycznym rybim zapachu, świąd i pieczenie, szczególnie także podczas oddawania moczu, a także zaczerwienienie i obrzęk okolic narządów płciowych. Wirusowe infekcje pochwy Wirusowe infekcje pochwy to rodzaj infekcji przenoszonych drogą płciową, do których należą między innymi opryszczka genitalna (herpes genitalis) i wirus brodawczaka ludzkiego (HPV). Objawami opryszczki genitalnej są najczęściej pęcherzyki i owrzodzenia w okolicy genitaliów, ból, świąd, pieczenie lub mrowienie w obszarze zainfekowanym. Mogą wystąpić także objawy ogólne, takie jak gorączka, bóle mięśniowe i zmęczenie. Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) natomiast objawia się występowaniem małych, miękkich grudek lub narośli w okolicy genitaliów lub odbytu, czasami mogą pojawić się krwawienia podczas stosunku płciowego.  Wirusowe infekcje pochwy mogą prowadzić do poważnych komplikacji, dlatego ważne jest stosowanie odpowiednich metod zapobiegania, takich jak unikanie przypadkowych kontaktów seksualnych, korzystanie z prezerwatyw podczas stosunku płciowego i regularne badania kontrolne.

czytaj