01.07.2024
Potas – objawy niedoboru, skutki nadmiaru i naturalne źródła tego pierwiastka
Potas to minerał niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu, odgrywający istotną rolę w regulacji ciśnienia krwi, funkcjonowaniu mięśni oraz pracy układu nerwowego. Jego niedobór, zwany hipokaliemią, może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak osłabienie mięśni, zaburzenia rytmu serca czy skurcze. Znajomość zapotrzebowania organizmu na potas oraz włączenie naturalnych źródeł tego pierwiastka do codziennej diety pozwoli zapobiec niedoborom, oraz pomoże zachować sprawność i zdrowie.
Właściwości potasu
Potas jest minerałem i elektrolitem, który odgrywa fundamentalną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. Jego podstawową właściwością jest zdolność do przewodzenia impulsów nerwowych, co jest niezbędne do skurczu mięśni, w tym mięśnia sercowego. Ponadto potas bierze udział w regulacji ciśnienia krwi, pomagając utrzymać równowagę sodu i płynów w organizmie, jest także istotnym elementem procesów metabolicznych, wpływając na produkcję energii oraz syntezę białek. Potas pomaga również w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej, co jest istotne dla ogólnej homeostazy organizmu. Jego niedobór lub nadmiar może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, co podkreśla znaczenie utrzymania optymalnego poziomu tego minerału.
Objawy niedoboru potasu
Potas jest niezbędny do wielu funkcji życiowych, takich jak regulacja pracy serca, funkcjonowanie mięśni oraz utrzymanie równowagi płynów w organizmie. Hipokaliemia, czyli niedobór tego pierwiastka może dawać różnorodne objawy, począwszy od zmęczenia i osłabienia organizmu, przez skurcze mięśni, po zaburzenia układu trawiennego i wydalniczego czy kołatanie serca.
Niski poziom potasu objawy:
- zmęczenie i osłabienie - osoby dotknięte hipokaliemią mogą odczuwać ogólne zmęczenie organizmu oraz osłabienie mięśni;
- zmiany nastroju - niedobór potasu może wpływać na układ nerwowy, prowadząc do zmian nastroju, drażliwości i zaburzeń psychicznych;
- skurcze mięśni – brak dostatecznej ilości potasu w codziennej diecie może prowadzić do bolesnych skurczów mięśni w kończynach, skurcze te mogą występować spontanicznie lub nasilać się podczas wysiłku fizycznego;
- zaburzenia rytmu serca - potas jest kluczowy dla prawidłowego funkcjonowania serca, a jego niedobór może prowadzić do niebezpiecznego dla zdrowia nieregularnego bicia serca (arytmii);
- nadmierne pragnienie - niedostatek potasu może powodować silne pragnienie, co jest reakcją organizmu na próbę kompensacji utraty tego pierwiastka;
- zmniejszone wydalanie moczu oraz zaparcia - hipokaliemia może prowadzić do zmniejszenia ilości wydalanego moczu, co jest związane z zaburzeniami funkcji nerek, a także powodować problemy trawienne powodując między innymi zaparcia;
- zwiększone ryzyko osteoporozy – potas pomaga zachować prawidłową gęstość kości, zatem jego długotrwały niedobór może wpływać na ich zdrowie, zwiększając ryzyko rozwoju osteoporozy.
Zapotrzebowanie – ile potasu dziennie należy spożywać?
Normy na potas zostały ustalone na poziomie wystarczającego spożycia dla osób dorosłych i niezależnie od płci i wieku wynoszą one 3500 mg/dobę.
| Grupa/wiek (lata) | Potas (mg/dobę) |
|
Niemowlęta |
400 |
|
Dzieci |
800 1100 1800 |
|
Chłopcy |
2400 3000 3500 |
|
Dziewczęta |
2400 3000 3500 |
|
Mężczyźni |
3500 3500 3500 3500 3500 |
|
Kobiety |
3500 3500 3500 3500 3500 3500 4000 |
Źródła potasu
Potas powinien być dostarczany organizmowi z różnorodnych, naturalnych źródeł. Do produktów spożywczych bogatych w potas należą przede wszystkim: rośliny strączkowe, orzechy, nasiona, a także owoce i warzywa.
Produkty bogate w potas:
| Produkt | Zawartość potasu w 100 g |
| Fasola biała, sucha | 1188 |
| Soja, sucha | 2132 |
| Morele suszone | 1666 |
| Orzechy pistacjowe | 1090 |
| Dynia, pestki | 810 |
| Awokado | 600 |
| Migdały | 778 |
| Soczewica czerwona, sucha | 874 |
Potas w tabletkach – kiedy warto rozpocząć suplementację?
Suplementacja potasu preparatami w postaci tabletek lub innych form jest zalecana jedynie w przypadkach, gdy istnieje medyczna potrzeba zwiększenia jego poziomu w organizmie lub gdy istnieje ryzyko jego niedoboru.
Suplementację potasu należy rozważyć:
- w przypadku niedoboru potasu (hipokaliemia) potwierdzonego wynikami badania krwi;
- podczas stosowania leków moczopędnych - diuretyki zwiększają wydalanie potasu przez nerki, zwiększając tym samym ryzyko niedoboru tego pierwiastka;
- u osób z chorobami przewodu pokarmowego, takimi jak choroba Leśniowskiego-Crohna czy zespół jelita drażliwego, które mogą utrudniać wchłanianie potasu z pożywienia;
- u osób regularnie uprawiających intensywny wysiłek fizyczny lub pracujących w warunkach gorąca, u których może dochodzić do nadmiernej utraty potasu przez pot;
- w przypadku zaburzeń rytmu serca lub arytmii - w takich przypadkach, suplementacja potasu może być stosowana jako część leczenia.
Choć potas dostępny jest w aptekach również bez recepty, decyzja o rozpoczęciu suplementacji powinna być zawsze podejmowana pod nadzorem lekarza, który na podstawie odpowiednich badań i wywiadu medycznego oceni rzeczywistą potrzebę, oraz dobierze odpowiednią dawkę i formę preparatu potasowego. Nadmiar potasu w organizmie może prowadzić do równie poważnych komplikacji co jego niedobór.
Nadmiar potasu
Samodzielna, niepodparta badaniami stężenia potasu we krwi suplementacja tego pierwiastka może prowadzić do hiperkaliemii, stanu, który zakłóca normalną funkcję mięśni i nerwów, szczególnie wpływając na mięsień sercowy. O nadmiarze potasu w organizmie świadczyć może między innymi spowolnienie akcji serca (bradykardia), osłabienie lub porażenie mięśni, a także uczucie mrowienia i drętwienia kończyn. Na hiperkaliemię szczególnie narażone są osoby z problemami w funkcjonowaniu układu wydalniczego, ponieważ ich nerki mogą nie być w stanie skutecznie usuwać nadmiaru potasu z organizmu. Dlatego ważne jest monitorowanie spożycia potasu i utrzymanie jego poziomu w zdrowych granicach.
Jak obniżyć potas domowymi sposobami
Hiperkaliemia może stanowić poważne zagrożenie dla życia, wymagające natychmiastowej interwencji medycznej. Jeśli badanie potasu potwierdziło nadmiar tego pierwiastka w organizmie, lekarz może zastosować leki zmniejszające jego stężenie oraz środki moczopędne, które pomogą w usuwaniu nadmiaru potasu z organizmu. Farmakoterapię warto wzmocnić domowymi metodami. Domowe sposoby na obniżenie poziomu potasu obejmują przede wszystkim włączenie do diety produktów o niskiej zawartości tego minerału i unikanie lub ograniczenie spożycia produktów bogatych w potas. Dieta ubogopotasowa powinna opierać się zatem na chudym mięsie, rybach, nabiale i produktach zbożowych. Sięgając po owoce, należy wybierać te o niskiej zawartości potasu, takie jak jabłka, maliny czy truskawki, natomiast warzywa należy spożywać wyłącznie po ugotowaniu, stosując dodatkowo metodę podwójnego gotowania bez użycia soli.
PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Pękające naczynka na nogach, choć z pozoru to jedynie zmiany kosmetyczne, nieleczone mogą prowadzić do rozwoju poważniejszych schorzeń naczyniowych, takich jak przewlekła niewydolność żylna. Pojawianie się pajączków może być spowodowane różnorodnymi czynnikami – od uwarunkowań genetycznych i hormonalnych, przez długotrwałe stanie lub siedzenie, po wpływ stylu życia. Zmiany te często nasilają się u osób otyłych, kobiet w ciąży, oraz pań stosujących antykoncepcję hormonalną. Leczenie pękających naczynek obejmuje szeroką gamę metod — od farmakologicznych opcji, takich jak leki, suplementy i maści wspierające naczynia krwionośne, przez kompresjoterapię, po zabiegi laserowe, które skutecznie zamykają naczynka, eliminując ich widoczność. Oprócz profesjonalnych metod leczenia istnieją również domowe sposoby na redukcję pajączków — masaże nóg, zimne okłady, kąpiele ziołowe oraz zdrowa dieta pomogą skutecznie dbać o zdrowie nóg, oraz zapobiegać powstawaniu nowych zmian naczyniowych.
czytaj
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Zapalenie dziąseł to problem stomatologiczny, który objawia się zazwyczaj bólem, swędzeniem zaczerwienieniem i obrzękiem, a także zwiększoną wrażliwością i krwawieniem dziąseł, szczególnie podczas szczotkowania zębów czy spożywania twardych pokarmów. Przyczyną stanu zapalnego w obrębie jamy ustnej jest najczęściej nagromadzenie płytki bakteryjnej, która – jeśli nie jest regularnie usuwana – przekształca się w kamień nazębny, prowadząc do rozwoju stanu zapalnego. Leczenie chorób przyzębia obejmuje zarówno profesjonalne zabiegi, takie jak usuwanie kamienia nazębnego czy piaskowanie, stosowanie dostępnych bez recepty leków przeciwbólowych oraz domowe metody wspierające regenerację dziąseł. Nie bez znaczenia jest również profilaktyka zdrowia dziąseł obejmująca właściwą higienę jamy ustnej, czyli systematyczne szczotkowanie, nitkowanie zębów oraz stosowanie odpowiednich płynów do płukania ust, które zapobiegną odkładaniu się płytki nazębnej, zapobiegając powstawaniu zapaleń i chroniąc przed poważniejszymi chorobami przyzębia. Bolące dziąsła — przyczyny Ból dziąseł to częsta dolegliwość, która może wynikać ze złych nawyków higienicznych, być następstwem urazów mechanicznych lub poważniejszych schorzeń jamy ustnej. Niewłaściwa higiena zębów prowadzi do gromadzenia się płytki bakteryjnej, powodującej stan zapalny dziąseł. Ból dziąseł może być spowodowany urazami mechanicznymi na skutek zbyt intensywnego szczotkowania zębów, używania szczoteczek o zbyt twardym włosiu, lub noszenia protez czy aparatów ortodontycznych. Paradontoza to wymagająca specjalistycznego leczenia choroba przyzębia, która powoduje ból oraz opuchnięcie i tkliwość dziąseł. Powodujący nadmierne napięcie mięśni bruksizm może prowadzić do bolesności dziąseł, a także uszkodzeń zębów. Ból dziąseł w ciąży Wzrost poziomu estrogenów i progesteronu w czasie ciąży sprawia, że dziąsła stają się bardziej wrażliwe na bakterie i mogą łatwiej ulegać stanom zapalnym. Te zmiany hormonalne zwiększają przepływ krwi do tkanek dziąseł, co powoduje ich obrzęk, zaczerwienienie i bolesność – jest to tzw. ciążowe zapalenie dziąseł. Dodatkowo, w ciąży może wystąpić osłabienie układu odpornościowego, co sprzyja rozwojowi płytki bakteryjnej i infekcjom w jamie ustnej. Ropień na dziąśle Ropień na dziąśle to stan zapalny, który występuje w wyniku nagromadzenia ropy w tkankach dziąsła, zazwyczaj związany z infekcją bakteryjną. Może objawiać się bólem, obrzękiem, zaczerwienieniem oraz obecnością twardego guzka na dziąśle. Często towarzyszy mu także nieprzyjemny zapach z ust oraz ogólne uczucie dyskomfortu. Ropień może powstać w wyniku niezdiagnozowanej próchnicy, urazów, a także chorób przyzębia, takich jak paradontoza.
czytaj
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Cebula, czosnek i miód to naturalne antybiotyki będące skuteczną alternatywą dla leków syntetycznych. Syrop z cebuli, drobno siekany surowy czosnek czy herbata z cytryną i miodem lipowym pomagają w walce z przeziębieniem i infekcjami, wspierają odporność, ale także działają przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo. Syrop z cebuli – jak to działa? Syrop z cebuli to naturalny, stosowany od pokoleń, domowy sposób na łagodzenie kaszlu i objawów przeziębienia. Działa dzięki prozdrowotnym właściwościom cebuli, która zawiera między innymi związki siarki, flawonoidy, witaminę C i olejki eteryczne. Siarka ma działanie antybakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwzapalne wspomagające zwalczanie infekcji, szczególnie infekcji dróg oddechowych. Flawonoidy, w tym kwercetyna to silne przeciwutleniacze, które wspierają układ odpornościowy oraz działają przeciwzapalnie. Zawarta w cebuli witamina C pomaga wzmocnić odporność i wspiera walkę organizmu z infekcjami. Olejek eteryczny działa wykrztuśnie, co ułatwia usuwanie flegmy i złagodzenie kaszlu. Przepis na syrop z cebuli Do przygotowania syropu z cebuli potrzeba jedynie cebuli, cukru, lub miodu. Cebulę wystarczy obrać i pokroić w plastry, a następnie ułożyć w słoiku naprzemiennie przesypując każdą warstwę cukrem lub zalewając miodem. Słoik należy zakręcić i odstawić w ciepłe miejsce na kilka godzin (4–6 godzin lub na noc). Po tym czasie cebula wypuści sok, który staje się syropem. Syrop można spożywać kilka razy dziennie po łyżce, jako naturalny sposób na wspomaganie leczenia, zwłaszcza w początkowych stadiach przeziębienia.
czytaj
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Karmienie piersią to szczególny czas, który niesie ze sobą wiele nowych wyzwań. Nawał mleczny lub brak pokarmu, zastoje w piersiach czy bolące sutki to tylko niektóre problemy, które mogą zaskoczyć młode mamy. Jak radzić sobie z nadmiarem mleka, a co zrobić, gdy brakuje pokarmu? Jak dbać o piersi, aby uniknąć bólu i dyskomfortu? Sprawdzone techniki karmienia, metody wspomagania laktacji i produkty do pielęgnacji i ochrony brodawek sutkowych pomogą wejść w proces karmienia, by móc skupić się wyłącznie na budowaniu więzi z maleństwem. Hiperlaktacja — ile trwa nawał pokarmu? Nawał pokarmu to naturalny proces będący częścią regulacji laktacji; pojawia się zazwyczaj między 2. a 6. dobą po porodzie, gdy nagle wzrasta produkcja mleka i może trwać od kilku dni do nawet tygodnia. Podczas hiperlaktacji piersi stają się bardzo pełne, twarde i nabrzmiałe, co przy niedostatecznym lub nieumiejętnym opróżnianiu piersi przez dziecko może powodować ból, dyskomfort i zastoje. Jak łagodzić objawy nawału? Aby złagodzić uczucie nabrzmienia i dyskomfortu, można stosować: częste karmienie, masaż piersi oraz okłady. Karmienie na żądanie zapewni regularne opróżnianie piersi. Jeśli dziecko nie zjada wystarczająco dużo mleka podczas karmienia, a piersi nadal są pełne, ulgę może przynieść laktator; nie należy jednak odciągać mleka zbyt często, aby nie stymulować nadmiernej produkcji. Delikatne masowanie piersi przed i w trakcie karmienia – masaż piersi przed przystawieniem dziecka może pomóc w zmiękczeniu obrzmienia i ułatwić wypływ mleka, a delikatne masowanie wzdłuż linii przewodów mlecznych podczas karmienia poprawić przepływ mleka. Ciepłe okłady przed karmieniem pomogą w rozluźnieniu piersi. Chłodne kompresy po karmieniu, aby złagodzą obrzęk i zmniejszą ból. Zastoje w piersiach – objawy i przyczyny Kiedy produkcja mleka przewyższa potrzeby dziecka, może dojść do przepełnienia piersi, a nawet do zastoju pokarmu. Zastój mleka w piersiach objawia się uczuciem twardości piersi, utrudniającą karmienie bolesnością i tkliwością, a nawet powstawaniem twardych grudek i miejscowego zaczerwienienia skóry w obszarze zastoju. Do zastoju pokarmu, poza hiperlaktacją, przyczynia się przede wszystkim nieregularne i nieefektywne opróżnianie piersi, ale także nieprawidłowa pozycja podczas karmienia, noszenie zbyt ciasnej bielizny, stres i zmęczenie młodej mamy, zbyt częste dokarmianie dziecka butelką czy nagłe odstawienie dziecka od piersi. Nieregularne karmienie, zbyt długie przerwy między karmieniami (np. w nocy) lub rzadsze opróżnianie piersi powoduje, że co mleko gromadzi się w piersiach. Nieskuteczne ssanie dziecka — niemowlę może niewystarczająco opróżniać pierś, np. z powodu nieprawidłowego przystawienia do piersi, słabego odruchu ssania lub krótkiego wędzidełka języka. Stres i zmęczenie matki — emocjonalne i fizyczne obciążenie może hamować wypływ mleka, co powoduje, że piersi nie są opróżniane w pełni. Nieprawidłowa pozycja karmienia lub noszenie zbyt ciasnej bielizny może blokować przepływ mleka. Częste korzystanie ze smoczka lub dokarmianie butelką może powodować, że dziecko rzadziej ssie pierś, co prowadzi do zastoju. Gwałtowne zmniejszenie częstotliwości karmień może spowodować, że mleko nie będzie skutecznie usuwane. Zastój pokarmu, choć to częsty problemem w okresie karmienia piersią, jeśli nie zostanie odpowiednio rozwiązany, może prowadzić do dalszych komplikacji, takich jak zapalenie piersi.
czytaj