Porady dla kobiet. Jak przetrwać ciążę?
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Infekcje intymne dotykają kobiet w różnym wieku. Mogą być spowodowane przez różne czynniki, w tym przez drożdżaki, bakterie, wirusy oraz inne mikroorganizmy. Każdy rodzaj infekcji charakteryzuje się unikalnymi objawami i wymaga specyficznego podejścia terapeutycznego. Znajomość przyczyn infekcji pochwy może uchronić przed ich nawrotami, a umiejętność szybkiego rozpoznawania objawów pozwoli niezwłocznie wdrożyć odpowiednie postępowanie i skuteczne leczenie. Rodzaje i objawy kobiecych infekcji intymnych Infekcje intymne u kobiet mogą być spowodowane różnymi czynnikami, w tym drożdżakami, bakteriami lub wirusami. Grzybica pochwy Grzybica pochwy, znana również jako kandydoza lub drożdżyca pochwy, jest bardzo częstym schorzeniem spowodowanym nadmiernym wzrostem grzybów z rodzaju Candida, najczęściej Candida albicans. Objawy grzybicy pochwy obejmują białe, gęste, serowate upławy, świąd i pieczenie w okolicy pochwy, łechtaczki oraz warg sromowych, a także zaczerwienienie i bolesny obrzęk wokół narządów płciowych. Bakteryjne zapalenie pochwy – waginoza bakteryjna Bakteryjne zapalenie pochwy to stan zapalny spowodowany zaburzeniem naturalnej równowagi bakteryjnej w pochwie. W przypadku waginozy bakteryjnej dochodzi do wzrostu liczby szkodliwych bakterii względem korzystnych bakterii głównie Lactobacillus, co prowadzi do infekcji. Objawy bakteryjnego zapalenia pochwy mogą obejmować obfite, rzadkie upławy o szarej, białawej lub zielonkawej barwie, często o charakterystycznym rybim zapachu, świąd i pieczenie, szczególnie także podczas oddawania moczu, a także zaczerwienienie i obrzęk okolic narządów płciowych. Wirusowe infekcje pochwy Wirusowe infekcje pochwy to rodzaj infekcji przenoszonych drogą płciową, do których należą między innymi opryszczka genitalna (herpes genitalis) i wirus brodawczaka ludzkiego (HPV). Objawami opryszczki genitalnej są najczęściej pęcherzyki i owrzodzenia w okolicy genitaliów, ból, świąd, pieczenie lub mrowienie w obszarze zainfekowanym. Mogą wystąpić także objawy ogólne, takie jak gorączka, bóle mięśniowe i zmęczenie. Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) natomiast objawia się występowaniem małych, miękkich grudek lub narośli w okolicy genitaliów lub odbytu, czasami mogą pojawić się krwawienia podczas stosunku płciowego. Wirusowe infekcje pochwy mogą prowadzić do poważnych komplikacji, dlatego ważne jest stosowanie odpowiednich metod zapobiegania, takich jak unikanie przypadkowych kontaktów seksualnych, korzystanie z prezerwatyw podczas stosunku płciowego i regularne badania kontrolne.
czytajEwa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Obfita miesiączka jest zjawiskiem, które wpływa na zdrowie i komfort życia wielu kobiet. Choć menstruacja jest naturalnym procesem, obfitość krwawienia może wpływać negatywnie na codzienne funkcjonowanie. Zrozumienie przyczyn, objawów oraz metod zapobiegania krwotokom menstruacyjnym jest kluczowe dla utrzymania zdrowia i dobrej jakości życia. Obfite miesiączki przyczyny Obfite miesiączki, zwane też menorrhagia, mogą mieć różne przyczyny, wśród których wymienia się zaburzenia hormonalne, choroby układu rozrodczego, schorzenia układu krążenia lub zaburzenia tarczycy, a także zaburzenia krzepnięcia krwi, stany zapalne i stosowanie niektórych leków. Zaburzenia poziomu hormonów, takich jak estrogen i progesteron, mogą prowadzić do nieprawidłowych krwawień. Choroby układu rozrodczego, np. mięśniaki macicy, polipy macicy, endometrioza (stan, w którym tkanka podobna do błony śluzowej macicy rośnie poza nią) lub rak macicy mogą powodować obfity okres. Kobiety z zaburzeniami krzepnięcia krwi, takimi jak hemofilia lub niedobór czynników krzepnięcia, mogą doświadczać obfitych miesiączek. Stany zapalne narządów płciowych lub infekcje mogą powodować krwotok podczas okresu. Niektóre leki, takie jak leki przeciwkrzepliwe, mogą wpływać na krzepliwość krwi i prowadzić do obfitych krwawień menstruacyjnych. Choroby układu krążenia, np. nadciśnienie tętnicze, mogą również wpływać na obfitość miesiączek. Problemy z tarczycą mogą wpływać na cykl menstruacyjny i zwiększać obfitość krwawienia.
czytajEwa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Menopauza jest istotnym i często trudnym etapem w życiu każdej kobiety. To naturalny proces, oznaczający zakończenie okresu płodności, któremu często towarzyszy szereg nieprzyjemnych objawów fizycznych i emocjonalnych. Mimo wielu trudności przy odpowiednim wsparciu medycznym i społecznym przekwitanie może być okazją do odkrycia nowych aspektów życia. Klimakterium a menopauza Menopauza to moment w życiu kobiety, który jest definiowany jako rok po ostatniej miesiączce. Oznacza to zakończenie cyklu menstruacyjnego i ustanie miesiączkowania. Kiedy kobieta osiągnie menopauzę, jajniki przestają produkować jajeczka, a poziomy hormonów, zwłaszcza estrogenów, znacznie spadają. Klimakterium natomiast to okres przekwitania, który obejmuje czas przed (perimenopauza), w trakcie oraz po menopauzie (postmenopauza).
czytajEwa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Kwas foliowy to witamina, stanowiący ważny składnik codziennej diety, szczególnie dla kobiet planujących potomstwo. Jego wpływ na rozwijający się płód sprawia, że powinien być suplementowany już na kilka tygodni przed planowanym zajściem w ciążę i przyjmowany co najmniej do jej 12. tygodnia. Witamina B9 (kwas foliowy) to jednak nie tylko obowiązkowa pozycja na liście suplementów dla przyszłych mam, to również ratunek na niedokrwistość oraz wsparcie zdrowia układu pokarmowego i skóry. Kwas foliowy właściwości Kwas foliowy, znany również jako witamina B9, to witamina rozpuszczalna w wodzie, która pełni istotną funkcję w wielu procesach biologicznych w organizmie. Kwas foliowy jest niezbędny do prawidłowego przebiegu procesów podziału komórkowego. Wpływa na syntezę DNA i RNA, co jest szczególnie ważne podczas wzrostu i podziału komórek podczas rozwoju płodu. Suplementacja kwasem foliowym przed zajściem w ciążę i w pierwszych tygodniach ciąży pomaga zmniejszyć ryzyko wad cewy nerwowej, takich jak bezmózgowie czy rozszczep kręgosłupa. Foliany odgrywają rolę w produkcji czerwonych krwinek, przez co pomagają w zapobieganiu niedokrwistości, wpływają na produkcję i funkcję neuroprzekaźników oraz pomagają w regulacji poziomu homocysteiny, której wysokie stężenia we krwi mogą być związane z różnymi problemami zdrowotnymi, w tym z chorobami sercowo-naczyniowymi. Kwas foliowy wpływa także na funkcjonowanie układu immunologicznego, wspierając obronę organizmu przed infekcjami. Witamina B9 gdzie występuje. Kwas foliowy jest obecny w różnych produktach spożywczych, takich jak warzywa liściaste, produkty mleczne, mięso, rośliny strączkowe czy produkty pełnoziarniste. Kwas foliowy źródła: Warzywa liściaste Szpinak Jarmuż Rukola Sałata Brukselka Produkty pełnoziarniste Chleb pełnoziarnisty Makaron pełnoziarnisty Kasza gryczana Otręby pszenne Owoce i soki owocowe Pomarańcze i soki pomarańczowe Avokado Banany Maliny Strączkowe Fasola Ciecierzyca Soczewica Orzechy i nasiona Orzechy włoskie Orzechy nerkowca Orzechy ziemne Siemię lniane Mięso i produkty pochodzenia zwierzęcego Wątróbka (szczególnie drobiowa) Kurczak Jaja Produkty mleczne Mleko Jogurt Ser Inne produkty spożywcze Drożdże piwne Soja i produkty sojowe Niektóre produkty spożywcze, zwłaszcza zboża i płatki śniadaniowe mogą być również wzbogacone w kwas foliowy.
czytajEwa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Jednym z najważniejszych elementów zdrowego rozwoju płodu jest zbilansowana, bogata w składniki odżywcze dieta przyszłej mamy. Kiedy trudno jest dostarczyć niezbędne substancje w wystarczających ilościach tylko z pożywieniem, ważnym aspektem dbania o zdrową ciążę staje się suplementacja. Witaminy dla ciężarnych Witaminy dla kobiet w ciąży wspierają zdrowy rozwój płodu i zapewniają odpowiednie wsparcie dla organizmu matki. Witaminy ciążowe, których niedobór jest szczególnie niebezpieczny to między innymi: kwas foliowy, witamina D, C, A, E oraz witaminy z grupy B. Kwas foliowy (witamina B9) pomaga w zapobieganiu wadom cewy nerwowej u dziecka. Zaleca się suplementację kwasu foliowego już przed planowaną ciążą i w 12 pierwszych tygodniach ciąży. Witamina D wspomaga prawidłowe wchłanianie wapnia i fosforu, co jest kluczowe dla zdrowego wzrostu kości i zębów. Witamina C wspiera odporność matki, zapewnia ochronę przeciwrodnikową, wspomaga wchłanianie żelaza i pomaga w budowie kolagenu, który jest ważny dla skóry, kości i naczyń krwionośnych. Witamina A jest ważna dla wzrostu komórek i różnicowania tkanek, ale nadmiar witaminy A może być szkodliwy, więc suplementacja powinna być kontrolowana przez lekarza prowadzącego ciążę. Witamina E to antyoksydant, który pomaga w ochronie komórek przed uszkodzeniami. Witaminy z grupy B, szczególności witamina B6, B12 i niacyna, są ważne dla rozwoju układu nerwowego płodu. Witaminy niebezpieczne w ciąży Niektóre witaminy stosowane w nadmiarze mogą stanowić potencjalne zagrożenie dla zdrowia rozwijającego się płodu. Nadmiar witaminy A może prowadzić do wad rozwojowych, dlatego kobiety w ciąży powinny unikać nadmiernych ilości produktów bogatych w witaminę A oraz suplementacji dużymi dawkami. Choć witamina D jest ważna dla odporności i zdrowia kości, jej nadmiar może prowadzić do nadmiernego wchłaniania wapnia, co z kolei może skutkować hiperkalcemią u matki i ryzykiem utraty wapnia u rozwijającego się płodu. Nadmiar witaminy E, szczególnie w formie suplementów, może prowadzić do nieprawidłowości w układzie sercowo-naczyniowym u noworodków. Większość kobiet w ciąży może uzyskać wystarczające ilości niezbędnych witamin i minerałów poprzez zdrową, zrównoważoną dietę. Suplementacja powinna być stosowana tylko wtedy, gdy jest to zalecane przez lekarza i zgodnie z jego zaleceniami dotyczącymi dawek.
czytajEwa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Karmienie piersią to szczególny czas, który niesie ze sobą wiele nowych wyzwań. Nawał mleczny lub brak pokarmu, zastoje w piersiach czy bolące sutki to tylko niektóre problemy, które mogą zaskoczyć młode mamy. Jak radzić sobie z nadmiarem mleka, a co zrobić, gdy brakuje pokarmu? Jak dbać o piersi, aby uniknąć bólu i dyskomfortu? Sprawdzone techniki karmienia, metody wspomagania laktacji i produkty do pielęgnacji i ochrony brodawek sutkowych pomogą wejść w proces karmienia, by móc skupić się wyłącznie na budowaniu więzi z maleństwem. Hiperlaktacja — ile trwa nawał pokarmu? Nawał pokarmu to naturalny proces będący częścią regulacji laktacji; pojawia się zazwyczaj między 2. a 6. dobą po porodzie, gdy nagle wzrasta produkcja mleka i może trwać od kilku dni do nawet tygodnia. Podczas hiperlaktacji piersi stają się bardzo pełne, twarde i nabrzmiałe, co przy niedostatecznym lub nieumiejętnym opróżnianiu piersi przez dziecko może powodować ból, dyskomfort i zastoje. Jak łagodzić objawy nawału? Aby złagodzić uczucie nabrzmienia i dyskomfortu, można stosować: częste karmienie, masaż piersi oraz okłady. Karmienie na żądanie zapewni regularne opróżnianie piersi. Jeśli dziecko nie zjada wystarczająco dużo mleka podczas karmienia, a piersi nadal są pełne, ulgę może przynieść laktator; nie należy jednak odciągać mleka zbyt często, aby nie stymulować nadmiernej produkcji. Delikatne masowanie piersi przed i w trakcie karmienia – masaż piersi przed przystawieniem dziecka może pomóc w zmiękczeniu obrzmienia i ułatwić wypływ mleka, a delikatne masowanie wzdłuż linii przewodów mlecznych podczas karmienia poprawić przepływ mleka. Ciepłe okłady przed karmieniem pomogą w rozluźnieniu piersi. Chłodne kompresy po karmieniu, aby złagodzą obrzęk i zmniejszą ból. Zastoje w piersiach – objawy i przyczyny Kiedy produkcja mleka przewyższa potrzeby dziecka, może dojść do przepełnienia piersi, a nawet do zastoju pokarmu. Zastój mleka w piersiach objawia się uczuciem twardości piersi, utrudniającą karmienie bolesnością i tkliwością, a nawet powstawaniem twardych grudek i miejscowego zaczerwienienia skóry w obszarze zastoju. Do zastoju pokarmu, poza hiperlaktacją, przyczynia się przede wszystkim nieregularne i nieefektywne opróżnianie piersi, ale także nieprawidłowa pozycja podczas karmienia, noszenie zbyt ciasnej bielizny, stres i zmęczenie młodej mamy, zbyt częste dokarmianie dziecka butelką czy nagłe odstawienie dziecka od piersi. Nieregularne karmienie, zbyt długie przerwy między karmieniami (np. w nocy) lub rzadsze opróżnianie piersi powoduje, że co mleko gromadzi się w piersiach. Nieskuteczne ssanie dziecka — niemowlę może niewystarczająco opróżniać pierś, np. z powodu nieprawidłowego przystawienia do piersi, słabego odruchu ssania lub krótkiego wędzidełka języka. Stres i zmęczenie matki — emocjonalne i fizyczne obciążenie może hamować wypływ mleka, co powoduje, że piersi nie są opróżniane w pełni. Nieprawidłowa pozycja karmienia lub noszenie zbyt ciasnej bielizny może blokować przepływ mleka. Częste korzystanie ze smoczka lub dokarmianie butelką może powodować, że dziecko rzadziej ssie pierś, co prowadzi do zastoju. Gwałtowne zmniejszenie częstotliwości karmień może spowodować, że mleko nie będzie skutecznie usuwane. Zastój pokarmu, choć to częsty problemem w okresie karmienia piersią, jeśli nie zostanie odpowiednio rozwiązany, może prowadzić do dalszych komplikacji, takich jak zapalenie piersi.
czytajEwa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Ból miesiączkowy to dla niektórych kobiet jedynie dyskomfort, podczas gdy dla innych może to być bardzo dokuczliwa i ograniczająca codzienne funkcjonowanie dolegliwość. Dlaczego okres boli? Towarzyszące miesiączkom dolegliwości mogą być wynikiem różnych czynników - od długotrwałych zmian hormonalnych po skurcze macicy. Zrozumienie tych przyczyn może pomóc w opracowaniu skuteczniejszych strategii zarządzania dyskomfortem menstruacyjnym oraz w zapewnieniu lepszego wsparcia dla kobiet doświadczających bolesnych okresów. Bóle menstruacyjne – objawy Bóle menstruacyjne objawiają się zazwyczaj bólami brzucha, głowy, pleców, tkliwością piersi, a także dolegliwościami jelitowymi. Ból brzucha to najczęstszy objaw bólu menstruacyjnego. Może być tępy lub ostry; często występuje w dolnej części brzucha, ale może także promieniować do pleców lub ud. Bóle głowy, w tym migrenowe, mogą być związane z menstruacją. Bóle pleców, szczególnie w dolnej części pleców, mogą wystąpić jako skutek uboczny miesiączki. Bolesność piersi — niektóre kobiety doświadczają tkliwości piersi przed i w trakcie miesiączki. Dolegliwości jelitowe – menstruacji towarzyszyć mogą bóle jelit, wzdęcia, zaparcia lub biegunki. Jeśli ból menstruacyjny jest silny lub znacząco wpływa na codzienne funkcjonowanie, warto skonsultować się z lekarzem, który może zaproponować strategię zarządzania dyskomfortem.
czytaj